ΖΩΗ

Jeanne Baret: H Google τιμά την τολμηρή εξερευνήτρια που γύρισε όλο τον κόσμο

Η Γαλλίδα εξερευνήτρια, βοτανολόγος -και πρώτη γυναίκα που έκανε τον περίπλου του πλανήτη- Jeanne Baret έχει σήμερα την τιμητική της, αφού η Google της αφιερώνει το σημερινό της doodle με αφορμή τη συμπλήρωση 280 χρόνων από τη γέννησή της.

Όταν Γάλλος φυσιοδίφης Philibert Commerson αποφάσισε να πλεύσει γύρω από όλο τον κόσμο το 1766, συνοδευόταν από τον βοηθό του κύριο Jean Baret – επίσης γνωστή ως κυρία Jeanne Baret, την τότε οικονόμου του. Τότε γυναίκες δεν είχαν τη δυνατότητα να υπηρετήσουν σαν πλήρωμα σε πολεμικά πλοία, έτσι έπρεπε να μεταμφιεστεί σαν άντρας εάν ήθελε να δει τον κόσμο.

Στην Ταϊτή, το πλήρωμα την ανακάλυψε – αλλά την επαίνεσαν για την μαγειρική της μέχρι τότε και αποφασίστηκε ότι θα παραμείνει στο σκάφος, έως ότου το πλοίο επέστρεφε στη Γαλλία. Ο καπετάνιος του πλοίου έγραψε, «Θαυμάζω την αποφασιστικότητά της. Έχω λάβει μέτρα για να εξασφαλίσει ότι δεν θα έχει κάποια δυσάρεστη εμπειρία. Το δικαστήριο πιστεύω ότι θα είναι, επιεικής και θα την συγχωρέσει για την παραβίαση των βασιλικών διαταγμάτων. Το παράδειγμα της δύσκολα θα είναι μεταδοτικό σε άλλες γυναίκες».

Ο Commerson αρρώστησε στον Μαυρίκιο και η Baret έμεινε μαζί του να τον φροντίσει. Μετά τον θάνατό του, παντρεύτηκε έναν Γάλλο στρατιώτη και το ζευγάρι επέστρεψε στην Γαλλία μαζί. Έλειπε μακριά για μια δεκαετία, σε μία από τις μεγαλύτερες περιπέτειες της εποχής.

Όταν γύρισε γύρω στο 1775, η Baret ήταν μια εντελώς διαφορετική γυναίκα από εκείνη την κοπέλα που ντυμένη σαν αγόρι είχε αναχωρήσει σχεδόν μια δεκαετία πριν. Είχε δει τον κόσμο, είχε σπάσει τα όρια, έκανε ανακαλύψεις, έχασε έναν εραστή και βρήκε έναν σύζυγο.

Αν και δεν υπήρχαν τυμπανοκρουσίες για να την υποδεχτούν, η γαλλική κυβέρνηση της έδωσε μια σύνταξη 200 λιβρών για ένα χρόνο επειδή είχε συλλέξει πολλά δείγματα. Επίσης κατέγραψαν ότι ήταν μια «εξαιρετική γυναίκα». Τα επιτεύγματά της όμως διερευνήθηκαν τα τελευταία χρόνια.

Στο ταξίδι του 1766 συγκεντρώθηκαν πάνω από 70 φυτά και όλα πήραν το όνομα του βοτανολόγου του ταξιδιού, το Commerson. Ο ίδιος είχε σκοπό να δώσει το όνομα της συντρόφου του σε ένα όμορφο γένος φυτών της Μαδαγασκάρης, αλλά πέθανε πριν προλάβει να δημοσιεύσει τη μελέτη του. Περισσότερα από 230 χρόνια αργότερα, ο ιστορικός Glynis Ridley έριξε φως σε αυτή την αδικία με το βιβλίο του «The Discovery of Jeanne Baret».

Σε μια συνέντευξή του παραδέχτηκε ότι, «δε νομίζω ότι περίμενε ποτέ την αναγνώριση ενώ ζούσε, μόνο και μόνο επειδή τις γυναίκες που συμμετείχαν στην επιστήμη τις θεωρούσαν, στην καλύτερη περίπτωση, ως κάτι το ιδιόρρυθμο και, στη χειρότερη, μια αποστροφή».

Σήμερα, δεν είναι λίγοι όσοι πιστώνουν στην Baret -η οποία πέθανε στις 5 Αυγούστου 1807- την ευρωπαϊκή ανακάλυψη της βουκαμβίλιας, ενώ το πλήρωμα βρισκόταν στη Βραζιλία.